Jak powstają wady zgryzu?

Ortodoncja to dziedzina stomatologii, która zajmuje się odpowiednim ułożeniem zębów w obrębie szczęki oraz żuchwy. Wada zgryzu jest często diagnozowanym zaburzeniem, utrudniającym prawidłowe funkcjonowanie jamy ustnej. Skąd się ona bierze? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, że rozwój płodowy oraz wczesne dzieciństwo odgrywają istotną rolę w kształtowaniu się łuków zębowych u dziecka. 

Czynniki, które zwiększają ryzyko pojawienia się wad zgryzu:

• zaburzenie funkcjonowania układu hormonalnego, w tym niedoczynność tarczycy, gigantyzm, krzywica
• niektóre choroby wirusowe przebyte w pierwszych miesiącach ciąży (różyczka, „świnka”, odra, czy nawet zwykła grypa)
• niedobór witamin, niedożywienie oraz urazy w czasie ciąży
• przerost migdałków u dziecka, oddychanie przez usta, nieprawidłowa pozycja malucha w czasie snu i karmienia, wady postawy oraz parafunkcje w postaci nadmiernego ssania smoczka lub palca
• nawyk obgryzania paznokci i zgrzytania zębami
• nieleczona próchnica.

Jak podkreślają sami Pacjenci, najbardziej dotkliwą konsekwencją wad zgryzu jest przede wszystkim mniej lub bardziej nieestetyczny wygląd zębów, ale nie tylko. Mogą pojawić się problemy z wymową, przeżuwaniem posiłków bądź nadmiernym ścieraniem się zębów. Co więcej, osoba, u której występuje wada zgryzu jest bardziej narażona na rozwój próchnicy i chorób dziąseł, w tym parodontozy. W dłuższej perspektywie może nawet dojść do zaburzenia funkcji stawów skroniowo-żuchwowych.

Dziecięce nawyki zgubą dla zębów

Częstą przyczyną pojawienia się wady zgryzu u dziecka jest ssanie palca. Samo ssanie stanowi prawidłowy odruch fizjologiczny w okresie niemowlęctwa. Problem pojawia się w sytuacji, gdy nawyk ten nie zanika wraz z wiekiem malucha. Wówczas może dojść do zniekształcenia szczęki, żuchwy oraz łuków zębowych, w tym do wysunięcia do przodu przednich zębów.

Kontrola nawyku ssania palca do łatwych nie należy, ale jest możliwa. Można spróbować posmarować kciuk malucha gorzką substancją lub okleić palec plastrem. Wsparcie rodzica jest tutaj bardzo istotne. W niektórych przypadkach (zwłaszcza wtedy, gdy dziecko jest już w wieku szkolnym) warto sięgnąć po radę psychologa.

Jakie są rodzaje wad zgryzu?

Wyróżnia się kilka typów wad zgryzu, które mogą wynikać z czynników wrodzonych lub nabytych. Czasami problem dotyczy paru ustawionych nietypowo zębów, a innym razem całej szczęki lub żuchwy. Do najczęściej spotykanych wad zgryzu zalicza się:

• tyłozgryz – dolny łuk zębowy jest przesunięty do tyłu względem łuku górnego
• przodozgryz – sytuacja odwrotna: łuk dolny jest wysunięty do przodu względem łuku górnego
• zgryz krzyżowy – dotyczy zwykle kilku zębów, które zwierają się nieprawidłowo
• zgryz otwarty – górne zęby całkowicie lub częściowo nie stykają się z dolnymi, a pomiędzy nimi pojawia się szczelina.

Tymczasem praktyka lekarska pokazuje, że u wielu Pacjentów zgłaszających się do leczenia ortodontycznego występują wady złożone. Aby podjąć leczenie, konieczne jest przeprowadzenie dokładnej analizy stanu uzębienia danego Pacjenta. Dopiero wtedy można rozważyć zastosowanie aparatów ruchomych lub stałych. Trzeba jednak podkreślić, że niektóre bardziej skomplikowane wady zgryzu wymagają leczenia chirurgicznego.