Nieprawidłowości w budowie zębów

Niewłaściwy rozwój zębów może być spowodowany wieloma czynnikami, wskutek których zawiązek zęba nie rozwija się prawidłowo. Do najpowszechniejszych zaburzeń zalicza się nietypowy kształt, barwę i wielkość zęba, wzrost zębów nadliczbowych, nieprawidłowe ułożenie zębów w łuku oraz niewłaściwą budowę tkanek twardych zęba.

Zdeformowane zęby u małej dziewczynki

Nieprawidłowości w budowie szkliwa 

Wielu pacjentów cierpi z powodu zaburzeń mineralizacji szkliwa. Sole mineralne odkładają się nierównomiernie, w efekcie czego szkliwo jest osłabione, miękkie i podatne na działanie bakterii. Nieprawidłowości te są widoczne za sprawą białych plam lub żółto-brązowych cętkowań. Znacznie rzadziej zdarza się całkowity brak szkliwa (schorzenie to obejmuje zwykle kilka zębów). 

Jednak najczęściej rozpoznawaną wadą w obrębie szkliwa jest jego niedorozwój. Może być spowodowany złą dietą, niedoborem witamin, przewlekłymi chorobami oraz ogólnym stanem zdrowia pacjenta. Niedorozwój szkliwa dotyczy na ogół zębów stałych, które wyrzynają się najwcześniej (sieczne i tzw. szóstki).  

Jedną z anomalii rozwojowych obejmujących najczęściej zęby przedtrzonowe jest uszkodzenie narządu szkliwotwórczego (tzw. „zęby Turnera”) . Można także mówić o nadmiernej mineralizacji tkanek zęba, w wyniku której na zębie pojawiają się tzw. perły (krople) szkliwne.

Wadliwy rozwój zębiny 

Jest to schorzenie dziedziczne. Zęby na pozór wyglądają zdrowo, jednak problem tkwi w korzeniach, które są nienaturalnie krótkie. Często zniekształconej komorze zęba towarzyszy brak kanałów korzeniowych.

Zaburzenia w liczbie zębów

Jeśli liczba zębów przewyższa normę (czyli 32 zęby u dorosłego człowieka) możemy mówić o hiperdoncji. Przeciwieństwem hiperdoncji jest hipodoncja - częściowa bądź całkowita - przy czym całkowity brak uzębienia (anodontia) zdarza się niezwykle rzadko. Natomiast brak pojedynczych zębów jest zjawiskiem powszechnym. Warto mieć na uwadze, że obecność tzw. zębów nadliczbowych może prowadzić do zaburzenia wyrzynania, przemieszczania się zębów, stłoczenia oraz ułatwionego rozwoju próchnicy.

Nieprawidłowa wielkość i kształt zębów

Powiększenie bądź pomniejszenie może dotyczyć jednego zęba, grupy zębów bądź całego uzębienia. Wielkość zębów jest dziedziczona genetycznie. Zaburzenia budowy oraz niestandardowe wymiary zęba mogą być przeszkodą dla podjęcia leczenia endodontycznego. 

Inną nieprawidłowością jest tzw. ząb wgłobiony – w kanale korzeniowym zęba znajduje się drugi, mniejszy ząb. Schorzeniem tym dotknięte są zazwyczaj zęby przednie lub nadliczbowe. Natomiast kiedy wszystkie zęby przybierają stożkowy kształt, możemy mówić o tzw. uzębieniu krokodylim.

Niektóre anomalie powstają w wyniku połączenia sąsiadujących ze sobą zębów:

• zęby zlane – ułożone obok siebie zęby łącznie pokryte są szkliwem;
• zęby zrośnięte – anomalia ta powstaje na późniejszym etapie rozwoju zębów; na ogół sąsiadujące ze sobą zęby mają oddzielne korony, ale są połączone korzeniami;
• zęby bliźniacze – powstają poprzez rozszczepienie jednego zęba na dwa lub więcej.

Nieprawidłowe ułożenie zębów

Niewłaściwe ułożenie zębów może być spowodowane czynnikami wewnętrznymi lub zewnętrznymi (wady dziedziczone genetycznie bądź uraz mechaniczny, infekcja itd.). Nieprawidłowości tego rodzaju dotyczą na ogół zębów siecznych szczęki, kłów i zębów nadliczbowych. 

Przebarwienia zębów

Jedną z wad rozwojowych jest również przebarwienie uzębienia, które może być spowodowane czynnikami pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego. Do tych pierwszych zalicza się spożywanie pokarmów i płynów przebarwiających zęby (np. kawa, herbata, czerwone wino, niektóre owoce i leki). Jeśli przebarwieniu ulegają pojedyncze zęby może to świadczyć o próchnicy bądź urazie zęba. Uzębienie może zmieniać barwę w przypadku niektórych schorzeń (np. choroby trzustki, żółtaczka, wady genetyczne).

Plan leczenia w przypadku nieprawidłowości w rozwoju zębów jest kwestią indywidualną i zależy od rodzaju rozpoznanej anomalii, ogólnego stanu uzębienia oraz uwarunkowań estetycznych. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza w celu zaplanowania leczenia, tym większe szanse na piękny i zdrowy wygląd naszych zębów.