Nieprawidłowości w budowie zębów

Niewłaściwy rozwój zębów może być spowodowany wieloma czynnikami, wskutek których zawiązek zęba nie rozwija się prawidłowo. Do najpowszechniejszych zaburzeń zalicza się nietypowy kształt, barwę i wielkość zęba, wzrost zębów nadliczbowych, nieprawidłowe ułożenie zębów w łuku oraz niewłaściwą budowę tkanek twardych zęba.

Zdeformowane zęby u małej dziewczynki

Nieprawidłowości w budowie szkliwa 

Wielu pacjentów cierpi z powodu zaburzeń mineralizacji szkliwa. Sole mineralne odkładają się nierównomiernie, w efekcie czego szkliwo jest osłabione, miękkie i podatne na działanie bakterii. Nieprawidłowości te są widoczne za sprawą białych plam lub żółto-brązowych cętkowań. Znacznie rzadziej zdarza się całkowity brak szkliwa (schorzenie to obejmuje zwykle kilka zębów). 

Jednak najczęściej rozpoznawaną wadą w obrębie szkliwa jest jego niedorozwój. Może być spowodowany złą dietą, niedoborem witamin, przewlekłymi chorobami oraz ogólnym stanem zdrowia pacjenta. Niedorozwój szkliwa dotyczy na ogół zębów stałych, które wyrzynają się najwcześniej (sieczne i tzw. szóstki).  

Jedną z anomalii rozwojowych obejmujących najczęściej zęby przedtrzonowe jest uszkodzenie narządu szkliwotwórczego (tzw. „zęby Turnera”) . Można także mówić o nadmiernej mineralizacji tkanek zęba, w wyniku której na zębie pojawiają się tzw. perły (krople) szkliwne.

Wadliwy rozwój zębiny 

Jest to schorzenie dziedziczne. Zęby na pozór wyglądają zdrowo, jednak problem tkwi w korzeniach, które są nienaturalnie krótkie. Często zniekształconej komorze zęba towarzyszy brak kanałów korzeniowych.

Zaburzenia w liczbie zębów

Jeśli liczba zębów przewyższa normę (czyli 32 zęby u dorosłego człowieka) możemy mówić o hiperdoncji. Przeciwieństwem hiperdoncji jest hipodoncja - częściowa bądź całkowita - przy czym całkowity brak uzębienia (anodontia) zdarza się niezwykle rzadko. Natomiast brak pojedynczych zębów jest zjawiskiem powszechnym. Warto mieć na uwadze, że obecność tzw. zębów nadliczbowych może prowadzić do zaburzenia wyrzynania, przemieszczania się zębów, stłoczenia oraz ułatwionego rozwoju próchnicy.

Nieprawidłowa wielkość i kształt zębów

Powiększenie bądź pomniejszenie może dotyczyć jednego zęba, grupy zębów bądź całego uzębienia. Wielkość zębów jest dziedziczona genetycznie. Zaburzenia budowy oraz niestandardowe wymiary zęba mogą być przeszkodą dla podjęcia leczenia endodontycznego. 

Inną nieprawidłowością jest tzw. ząb wgłobiony – w kanale korzeniowym zęba znajduje się drugi, mniejszy ząb. Schorzeniem tym dotknięte są zazwyczaj zęby przednie lub nadliczbowe. Natomiast kiedy wszystkie zęby przybierają stożkowy kształt, możemy mówić o tzw. uzębieniu krokodylim.

Niektóre anomalie powstają w wyniku połączenia sąsiadujących ze sobą zębów:

• zęby zlane – ułożone obok siebie zęby łącznie pokryte są szkliwem;
• zęby zrośnięte – anomalia ta powstaje na późniejszym etapie rozwoju zębów; na ogół sąsiadujące ze sobą zęby mają oddzielne korony, ale są połączone korzeniami;
• zęby bliźniacze – powstają poprzez rozszczepienie jednego zęba na dwa lub więcej.

Nieprawidłowe ułożenie zębów

Niewłaściwe ułożenie zębów może być spowodowane czynnikami wewnętrznymi lub zewnętrznymi (wady dziedziczone genetycznie bądź uraz mechaniczny, infekcja itd.). Nieprawidłowości tego rodzaju dotyczą na ogół zębów siecznych szczęki, kłów i zębów nadliczbowych. 

Przebarwienia zębów

Jedną z wad rozwojowych jest również przebarwienie uzębienia, które może być spowodowane czynnikami pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego. Do tych pierwszych zalicza się spożywanie pokarmów i płynów przebarwiających zęby (np. kawa, herbata, czerwone wino, niektóre owoce i leki). Jeśli przebarwieniu ulegają pojedyncze zęby może to świadczyć o próchnicy bądź urazie zęba. Uzębienie może zmieniać barwę w przypadku niektórych schorzeń (np. choroby trzustki, żółtaczka, wady genetyczne).

Plan leczenia w przypadku nieprawidłowości w rozwoju zębów jest kwestią indywidualną i zależy od rodzaju rozpoznanej anomalii, ogólnego stanu uzębienia oraz uwarunkowań estetycznych. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza w celu zaplanowania leczenia, tym większe szanse na piękny i zdrowy wygląd naszych zębów.

Pokaż mi swój język, a powiem co Ci dolega...

Wizyty u stomatologa kojarzą się raczej z leczeniem zębów. Mało który pacjent zwraca uwagę na to, że przed przystąpieniem do pracy, stomatolog dokonuje przeglądu nie tylko uzębienia, ale całej jamy ustnej. Sławetne "Proszę pokazać język" kojarzy się raczej z wizytą u internisty, tymczasem to właśnie dentysta ma doskonałe możliwości dokonania dokładnych oględzin języka.

Stomatolog dokonuje przeglądu jamy ustnej

Po co?

Dobry stomatolog, to przede wszystkim dobry lekarz - nic zatem dziwnego, że interesuje go stan naszego zdrowia, wykraczający daleko poza próchnicę czy kamień nazębny. A język to świetne źródło informacji, dzięki którym dentysta nie tylko jest w stanie określić nasze przypadłości, ale także skierować nas na dalsze leczenie do lekarza innej specjalizacji.

Co można "wyczytać" z języka?

Wyjątkowo dużo! Wystarczy uważniej spojrzeć na język, by określić co może dziać się w organizmie jego właściciela:

• Czerwone plamki w połączeniu z zaczerwienionym koniuszkiem języka świadczą najczęściej 
  o niedoborach witamin z grupy B. Często można zauważyć takie objawy u osób z nerwicą i depresją, których organizm rzeczywiście jest zwykle ubogi w witaminy B czy magnez.
• Silnie zaczerwieniona powierzchnia języka może oznaczać kłopoty z pęcherzykiem żółciowym. Warto więc od stomatologa wybrać się do... gastrologa.
• Język blady, szary może świadczyć o niedoborach żelaza w organizmie i zwiastować początku anemii. Morfologia po badaniu, jak najbardziej wskazana!
• Siny język to oznaka problemów z krążeniem.
• Równomiernie rozłożony na języku biały nalot oraz jego chropowata powierzchnia, sugeruje infekcję bakteryjną (w tym również anginę).
• Biały i grudkowaty nalot oznaczać może grzybicę (czyli po prostu zakażenie drożdżakami, często występujące po długotrwałym przyjmowaniu antybiotyków).
• Nalot szary w połączeniu z występującymi na powierzchni języka pęcherzykami, świadczyć może o stanie zapalnym, wywołanym przez wirus opryszczki.
• Z kolei język suchy, z niewielkimi, ale licznymi pęknięciami, często jest symptomem cukrzycy.

Nie stawiaj diagnozy samodzielnie!

Choć warto obserwować swój język np. przy okazji codziennej higieny jamy ustnej, nie należy na widok "odchyleń od normy" wpadać w panikę. Zabarwienie języka może być spowodowane posiłkami i napojami, które spożyliśmy w ciągu dnia, a lekko nabrzmiały język może być wynikiem lekkiej reakcji alergicznej (np. po spożyciu niezbyt dokładnie umytego owocu).

Diagnozę zostawmy więc lekarzowi. Warto wręcz poprosić go od czasu do czasu, by przyjrzał się naszemu językowi i wyczytał z niego stan naszego zdrowia.

Podcięcie wędzidełka

Choć zwykle zabieg ten kojarzy się ze stomatologią dziecięcą, bardzo często wykonywany jest u osób pełnoletnich, także u seniorów!

Czym jest wędzidełko?

Najprościej mówiąc, jest to fałd błony śluzowej łączący ze sobą dwa elementy ciała i ograniczający ich ruchomość. W przypadku jamy ustnej, są to:

• wędzidełko języka (łączy ono dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej)
• wędzidełko wargi górnej (łączy wewnętrzną część wargi z zewnętrzną powierzchnią tego fragmentu kości szczęki, w której osadzonej są zęby)

Aby określić czy wędzidełko ma prawidłową budowę, wystarczy poddać się zwykłej kontroli stomatologicznej

Wskazania do przeprowadzenia zabiegu

Podcięcie wędzidełka języka wykonywane jest zwykle ze względów logopedycznych (ograniczone ruchy języka mogą powodować szereg problemów z wymową). Zdarza się jednak, że zbyt krótkie wędzidełko nie pozwala na prawidłowe ułożenie języka w czasie "spoczynku" (opada on na dno jamy ustnej, zamiast unieść się lekko w górę tak, by jego czubek dotykał podniebienia). To prowadzić może m.in. do ślinotoku, nieestetycznego wyglądu narządów mowy i przestawienia organizmu na tzw. ustny tor oddechowy.

Zabieg podcięcia wędzidełka wargi górnej przeprowadzany jest z kolei z przyczyn:

• logopedycznych (problemy z prawidłową wymową)
• ortodontycznych/estetycznych (gdy z uwagi na zbyt grube wędzidełko powstaje diastema, czyli przerwa pomiędzy "jedynkami", o szerokości przekraczającej 2 milimetry)
• periodontologicznych (zbyt duże wędzidełko powoduje odsłonięcie korzeni zębów)
• protetycznych (problemy z utrzymaniem w prawidłowej pozycji górnej protezy)

Jak przeprowadzany jest zabieg?

Zazwyczaj wędzidełko podcinane jest skalpelem lub nożyczkami chirurgicznymi, przy zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Wykorzystanie rozpuszczalnych szwów sprawia, że przy prawidłowej higienie jamy ustnej, nie występują żadne problemy związane z gojeniem się przeciętego wędzidełka.