Czy leki mogą niszczyć zęby?

Zdecydowana większość z nas stosuje leki, antybiotyki, czy choćby zwykłe suplementy diety. Według statystyk, Polacy chętnie sięgają po środki farmaceutyczne – zwłaszcza te, wydawane bez recepty (dane IMS Health, 2013). Badania potwierdzają, że większość pacjentów nie czyta ulotek i sięga po pigułki nie do końca zdając sobie sprawę z ich działania. Jeśli wybrany w aptece środek przyniesie nam ulgę – świetnie! Jeśli nie, wznawiamy poszukiwania i dokupujemy dodatkowe medykamenty. Tymczasem testowanie różnych preparatów farmaceutycznych w sytuacji, gdy nie jest to konieczne, może negatywnie wpłynąć na kondycję zdrowotną organizmu. Warto pamiętać, że niektóre leki szkodzą zdrowiu jamy ustnej, a o tym nie zawsze przeczytamy na załączonej ulotce.

Wpływ leków na zęby

Niektóre preparaty farmaceutyczne mogą przyspieszać rozwój chorób jamy ustnej, takich jak:

• próchnica
• zapalenie dziąseł
• przebarwienia zębów
• kamień nazębny
• grzybica jamy ustnej
• owrzodzenia, afty, nadżerki
• suchość jamy ustnej (kserostomia)
• zaburzenia smaku

W grupie leków „podwyższonego ryzyka” znajdziemy środki dedykowane alergikom, astmatykom i osobom cierpiącym na depresję. Preparaty te bardzo często negatywnie oddziałują na florę bakteryjną jamy ustnej. Niektóre leki przyjmowane z użyciem inhalatora obniżają pH w ustach, a co za tym idzie, wpływają na rozwój bakterii próchnicotwórczych. Co więcej, w lekach uspokajających, przeciwdepresyjnych, a także w specyfikach stosowanych w terapii Alzheimera i Parkinsona,  znaleźć można substancje, które powodują suchość i pieczenie jamy ustnej.

Afty, drożdżyce, bolesne owrzodzenia – nierzadko tego typu schorzenia spowodowane są przyjmowaniem antybiotyków zawierających ampicylinę, linkomycynę lub cafamandol. Skutkiem ubocznym niektórych leków wziewnych i suplementów diety jest kruchość zębów oraz erozja szkliwa. Niekorzystny wpływ na zęby mają również preparaty przeciwdziałające zgadze oraz te, zawierające dużą dawkę fluoru. 

Wśród produktów próchnicotwórczych tego rodzaju, wymienić należy m.in. słodkie zawiesiste syropy na kaszel, cukierki i pastylki na gardło, a także lubiane przez najmłodszych żelki i gumy do żucia z witaminami. 

Stosowanie leków a przebarwienia na zębach

Przebarwienia na zębach mogą się pojawić w wyniku dłuższego przyjmowania niektórych antybiotyków na bazie tetracykliny, stosowanych w leczeniu chorób laryngologicznych i trądziku. Nieestetyczne szaro-brązowe lub żółte plamki są niezwykle trudne do usunięcia. Aby się ich pozbyć, konieczne jest przeprowadzenie profesjonalnego zabiegu wybielania zębów. Co więcej,  przebarwienia na zębach mogą być spowodowane przyjmowaniem środków zawierających chloroheksydynę (działanie antyseptyczne), cyprofloksacynę (działanie bakteriobójcze) oraz kombinację amoksycyliny i kwasu klawulanowego. 

Czy można zapobiegać schorzeniom jamy ustnej spowodowanym przyjmowaniem leków?

Możemy zapobiec uszkodzeniom w obrębie jamy ustnej lub przynajmniej złagodzić ich negatywne oddziaływanie. Warto zwrócić uwagę na kilka kwestii:

• jeśli to możliwe, należy szukać alternatywy dla leku, który zagraża zdrowiu jamy ustnej
• po przyjęciu leku zaleca się płukanie ust sporą ilością wody 
• niektóre preparaty można przyjmować za pomocą słomki (np. słodkie syropy)
• podczas antybiotykoterapii należy pamiętać o lekach osłonowych
• w trakcie stosowania leków, które niszczą zęby, wskazane jest regularne odwiedzanie gabinetu stomatologicznego (nawet co 2-3 miesiące).

Kamień nazębny, o czym warto wiedzieć?

Jakie są przyczyny powstawania kamienia nazębnego?

Kamień nazębny w mniejszym lub większym stopniu pojawia się u każdego człowieka. Jego przyczyną jest najczęściej nieprzestrzeganie zasad higieny jamy ustnej, ale nie tylko. Do powstawania kamienia nazębnego może się przyczynić niewłaściwa dieta - zwłaszcza ta bogata w węglowodany proste i produkty kwasotwórcze (np. cola, kawa, nabiał, tłuszcze trans). Na odkładanie się złogów kamienia wpływa także palenie papierosów i picie alkoholu.

Inne czynniki, które mogą mieć związek z przyspieszonym powstawaniem kamienia nazębnego, to niedobór witamin i minerałów w diecie, a w szczególności:

• niedobór magnezu i wapnia
• niedobór witaminy C, a także witamin z grupy B, żelaza i cynku, które są niezbędne do prawidłowego wchłaniania magnezu i wapnia.

Jak powstaje kamień nazębny?

Kamień nazębny powstaje w wyniku mineralizacji odkładającej się płytki nazębnej, która mocno przylega do powierzchni zębów. Proces powstawania płytki rozpoczyna się zaledwie kilka minut po spożyciu posiłku. Warto jednak zaznaczyć, że nawet gdy wyczyścimy zęby szczoteczką, bakterie znajdujące się w ślinie, których nie jesteśmy w stanie całkowicie usunąć, będą stopniowo osadzać się na zębach. 

O ile płytka nazębna jest miękka i można się jej pozbyć za pomocą zwykłej szczoteczki do zębów, o tyle twardy, zmineralizowany już osad bardzo trudno usunąć w domowych warunkach. Zdarza się, że pacjenci próbują na własną rękę rozprawić się z kamieniem nazębnym, co zwykle kończy się niepotrzebnym podrażnieniem i krwawieniem dziąseł, a kamień jak był, tak pozostał. 

W jaki sposób kamień nazębny wpływa na zdrowie jamy ustnej?

Kamień nazębny to siedlisko bakterii, które niszczą szkliwo i powodują próchnicę. Ponadto kamień nazębny może być przyczyną zapalenia dziąseł, które w dalszej perspektywie przekształca się w zapalenie przyzębia i paradontozę. 

Jak wygląda profesjonalne usuwanie kamienia nazębnego?

W gabinecie stomatologicznym przeprowadza się efektywne zabiegi higienizacyjne, takie jak piaskowanie i skaling zębów. Kamień nazębny można usunąć mechanicznie lub przy pomocy specjalnych urządzeń ultradźwiękowych. Skaling naddziąsłowy polega na usunięciu złogów kamienia z koron zębowych. Skaling poddziąsłowy to metoda polegająca na oczyszczeniu z kamienia miejsc znajdujących się poniżej linii dziąsła. 

Jeśli kamienia nazębnego nie jest dużo, zaleca się wykonanie zabiegu piaskowania zębów. Przy użyciu tzw. piaskarki stomatolog usuwa wszelkie osady i przebarwienia nazębne. Piaskowanie wykonuje się również jako zabieg uzupełniający po skalingu. Obie metody znacznie minimalizują ryzyko pojawienia się chorób przyzębia. Po przeprowadzeniu zabiegu skalingu i/lub piaskowania, warto dodatkowo zabezpieczyć zęby przed rozwojem próchnicy, wykonując fluoryzację zębów. 

Jak często należy usuwać kamień nazębny?

Zaleca się usuwanie kamienia nazębnego 1-2 razy do roku, a jeśli zajdzie taka potrzeba, nawet częściej. Ze skalingu powinny zrezygnować osoby z problemami kardiologicznymi – jednak nie zawsze. Warto skonsultować tę kwestię z lekarzem dentystą.