"Pokaż mi swoje zęby, a powiem Ci, co zjadłeś na śniadanie" - pewnie każdy Pacjent usłyszał choć raz w życiu takie słowa od swojego stomatologa. Niestety, poza wstydem, wyciągamy z tej lekcji tylko jedną nauczkę - musimy porządniej myć zęby przed przekroczeniem drzwi gabinetu. A przecież równie ważne jest nie tylko "wypolerowanie" zębów i usunięcie z nich resztek jedzenia, jak i samo... jedzenie.
Pożywienie ma wpływ na zdrowie i kondycję naszego uzębienia już podczas tworzenia się tkanek zęba (jeszcze przed narodzinami) i w okresie niemowlęctwa. Początkowo za budowę zębów odpowiadają sole mineralne i witaminy - to one tworzą strukturę zęba. Wszelkie przechodzone w tym okresie infekcje i zakażenia, oraz zaburzenia hormonalne mogą mieć negatywne konsekwencje dla prawidłowego rozwoju uzębienia. Z tego względu uczula się rodziców na to, aby od pierwszych miesięcy zadbali o odpowiednią dietę dziecka. Jak pokazuje praktyka, rozpoczęcie działań zapobiegających próchnicy w momencie kiedy dziecko kończy 5-6 lat jest dość opóźnione. Tylko zrównoważona gospodarka wapniowo-fosforanowa oraz przyjmowanie odpowiedniej dawki fluoru zapewnia właściwy rozwój zębów.
Pożywienie człowieka stanowi główną przyczynę jego problemów z próchnicą. Konsekwencją zbyt dużego spożycia cukru oraz złej higieny jamy ustnej jest zniszczenie tkanek zęba, a w efekcie powstanie ubytku. Niezwykle szkodliwe są cukry zawarte w produktach takich jak karmel czy zagęszczone mleko słodzone, które łatwo osiada na zębach. Co istotne, spożywanie węglowodanów podczas posiłków jest mniej szkodliwe niż przyjmowanie cukrów między posiłkami, ponieważ niektóre produkty spożywcze (te bardziej włókniste) mogą oczyszczać zęby, a także pobudzać wydzielanie śliny. Kolejnym czynnikiem, który wpływa na stan uzębienia jest częstotliwość spożywania produktów zawierających cukier. Reguła jest prosta: im rzadziej jemy słodycze, tym mniejsze ryzyko powstania próchnicy. Jeśli jednak nie możemy powstrzymać się przed wypiciem słodkiego napoju, pamiętajmy o słomce. Węglowodany są niebezpieczne dla naszych zębów tylko wówczas, gdy znajdą się w bezpośrednim kontakcie ze szkliwem.
Dlaczego cukry są tak szkodliwe?
- ponieważ stanowią substrat dla bakterii produkujących kwasy;
- wypierają białko z pożywienia;
- nie znajdziemy w nich żadnych witamin oraz soli mineralnych.
Do produktów szczególnie niezdrowych dla zębów zalicza się:
lizaki, cukierki, słodkie pieczywo, lody, konfitury, miód, czekoladę, chipsy ziemniaczane, żelki, napoje gazowane, suszone owoce, ciastka, słodzone płatki śniadaniowe.
Co warto włączyć do codziennego jadłospisu
Produkty spożywcze, przyjmowanie w ciągu całego życia będą wywierać negatywny wpływ na stan naszych zębów. Jednak są i takie składniki pożywienia, które im nie szkodzą. Mowa przede wszystkim o:
- mleku, jogurtach i serze
- produktach zbożowych, orzechach, pieczywie razowym
- warzywach takich jak: ziemniaki, buraki, kukurydza, kapusta, brokuły, seler, papryka, warzywa strączkowe, szpinak, marchew, rzodkiewka, ogórek, kalafior
- owocach: melon, agrest, morele, kiwi, cytrusy, arbuz, jabłka
- rybach: tuńczyk, łosoś, makrela, śledź (plus tran)
- herbacie - zielonej i białej
- wodzie mineralnej
- jajkach
- czerwonym mięsie
 |
| Kefiry, maślanki czy jogurty powinny jak najczęściej występować w naszej diecie |
Wapnia dostarczą nam wszelkie maślanki i kefiry, wędzone ryby, a także suszone figi, mak i sezam. Ogromne znaczenie dla zdrowia zębów ma fluor, który znajduje się m.in. w produktach zbożowych oraz soli fluorowanej. Witaminę A, C i D możemy czerpać z ryb, serów, owoców i warzyw. O właściwej diecie powinny pamiętać szczególnie kobiety w ciąży, ponieważ pożywienie przyjmowane przez przyszłą mamę ma wpływ na prawidłowy rozwój zębów i kości dziecka.
Na co dzień warto pamiętać o kilku zasadach dietetycznych:
- jeśli już jemy słodycze pamiętajmy o tym, że lepiej jest spożyć większą ilość cukrów jednorazowo, niż sięgać po słodkości co 30-60 minut (węglowodany wnikające do płytki bakteryjnej powodują tworzenie się kwasów, a proces ten trwa ok. 20 minut; jeśli będziemy spożywać słodycze co pół godziny tworzenie kwasów niszczących szkliwo będzie przebiegało bez przerwy)
- bezpośrednio po zjedzeniu słodyczy wyszczotkujmy zęby;
- zadbajmy o to, aby w jadłospisie znalazły się pokarmy twarde i włókniste.
Zrównoważona dieta ma zbawienny wpływ na organizm człowieka. Nie tylko pozwala utrzymać odpowiednią wagę i zdrowy wygląd, ale także wzmocni szkliwo zębów i zapobiegnie szkodliwemu działaniu bakterii i kwasów. Racjonalne odżywianie nie musi sprowadzać się do ciągłego odmawiania sobie słodkich przekąsek. Wystarczy, że będziemy przestrzegać kilku dietetycznych zasad, przy jednoczesnym (bezkompromisowym!) dbaniu o higienę jamy ustnej.
